آمونیوم تحرک محدودی دارد ، و در معرض خطر آبشویی نیست. نیترات در خاک متحرک بوده ، و به سرعت توسط گیاهان جذب می شود. آمونیوم ، نیترات آمونیوم و اوره قبل از جذب به نیترات تبدیل می شوند.
بیشتر نیتروژن مستقیماً توسط گیاهان جذب شده ، وبخش کمی از آن در ماده آلی خاک تثبیت می گردد .
نیتروژن موجود در مواد آلی خاک از بین نمی رود ، اما لازم است که قبل از جذب گیاهان ، آن را رها سازی نماید. بخشی از نیتروژن تثبیت شده در طول فصل رشد ، آزاد شده ، و بخشی از آن بعدا رها می گردد. تجزیه نیتروژن ، موجب جذب سریع آن گردیده ، تثبیت آن در خاک کاهش می یابد. با استفاده از روشهای مناسب کشاورزی ، تا زمان برداشت محصول، تنها بخش بسیار کمی از کود نیتروژن مصرف شده ، به شکل نیترات باقی خواهد ماند.
کود های دامی حاوی نیتروژن ، که عمدتاً به صورت ترکیبات آلی می باشند ، مواد آلی خاک را تشکیل می دهند. این نیتروژن بلافاصله در دسترس گیاه نمی باشد. کود های دامی ، بخصوص اگر به شکل دوغاب باشند ، دارای نیتروژن آزاد بخصوص به شکل آمونیوم بوده ، و نسبت نیتروژن کود بسته به منابع آن متفاوت است.
آزاد سازی ماده آلی ، به تأمين نيتروژن خاك كمك می كند. میزان آزاد سازی متغیر است ، برای مثال ، رها سازی نیتروژن برای مراتع می تواند به بیش از 300 کیلوگرم در هکتار نیز برسد.
پس از برداشت ، میکروب ها در خاک مرطوب و گرم پاییز شرایط بهینه پیدا می کنند. چرا که گیاهی برای استفاده از نیترات تولید شده وجود نداشته ، لذا مستعد شستشو هستند.
در طول دوره رشد ، نیتروژن آزاد به جذب نیتروژن گیاه کمک می کند. تعیین دقیق ازت خاک با نمونه گیری و استفاده از ابزار دقیق کشاورزی از کود دهی بیش از حد جلوگیری کرده ، و آبشویی را کاهش می دهد.
بارندگی پاییز و زمستان سطح آبهای زیر زمینی را بالا می برد. در این دو فصل بیشتر نیترات باقیمانده آبشویی می گردد. در طول بهار و تابستان باران کمی وجود دارد ،و تبخیر از سطح شخم زده شده ، آبشویی را کاهش می دهد . لذا پایین نگه داشتن میزان باقیمانده نیترات تا حد امکان، بهترین راهکار در برابر آبشویی است.
نتیجه گیری :
آبشویی نیتروژن هنگامی اتفاق می افتد که نیروژن به فرم های آزاد ، توسط آبهای سطحی ناشی از بارندگی در فصول زمستان و پاییز شسته می شوند . کودهای معدنی حاوی نیتروژن ، بخصوص به فرم نیترات بلافاصله توسط گیاهان جذب می گردند. کودهای معدنی متناسب اگر در چند مرحله ، استفاده گردند موجب کاهش حوضچه های نیترات در خاک و پس از برداشت می گردند .